W sierpniu 2021 roku Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ESMO) opublikowało po raz pierwszy wytyczne dotyczące opieki pod koniec życia nad chorymi na raka dla onkologów i specjalistów opieki paliatywnej, które koncentrują się na komforcie pacjenta poprzez rozwiązywanie problemów fizycznych, psychospołecznych i duchowych. Nowość tych zaleceń sprowadza się do kilku aspektów. Po pierwsze zaistniała potrzeba zebrania dowodów klinicznych w kompleksowy dokument, zrewidowania, zweryfikowania i sformułowania podejścia do umierającego pacjenta. Po drugie, w zaleceniach ESMO pojawiły się nowe stwierdzenia dotyczące kilku objawów i procedur w momencie agonii, takich jak unikanie nawadniania i odżywiania, zakładanie cewników na tułowiu (a nie na kończynach), odradzanie chemio- lub radioterapii w ostatnich tygodniach życia, przerwanie profilaktycznej antykoagulacji, itp. Po trzecie i najważniejsze, wytyczne te podkreślają znaczenie komunikacji z pacjentem i rodziną zdefiniowaną jako jednostka opieki w końcowej fazie życia. Jak komunikować się z pacjentami, którzy są rodzicami małych dzieci? – to przykład aspektów poruszonych w tym stosunkowo krótkim dokumencie. ESMO po raz pierwszy zaleciło radzenie sobie z duchowym cierpieniem jako element rutynowej opieki onkologicznej.
Wytyczne ESMO mają polski akcent – jednym z autorów jest dr Tomasz Dzierżanowski z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z Zakładu Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego WL.
Zespół pracował dokładnie trzy lata. Ogromną trudność sprawił brak dowodów klinicznych dotyczących leczenia w ostatnich dniach-tygodniach życia. Zebranie zasad postępowania w ostatnich tygodniach życia w jednym dokumencie okazało się ambitnym zadaniem — łatwiej jest skupić się na konkretnym aspekcie, np. leczeniu bólu czy duszności. Było to zatem podejście pionierskie, a przecieranie szlaków jest zawsze trudne – mówi Tomasz Dzierżanowski. – Moja rola polegała na zebraniu dowodów i opracowaniu rozdziałów dotyczących leczenia bólu, nudności i wymiotów oraz hałaśliwego oddechu w ostatnich dniach życia, a także zebranie i zarządzenie referencjami. Muszę przyznać, że to była praca naprawdę zespołowa, w małym gronie najwybitniejszych ekspertów świata, w niezwykle konstruktywnej atmosferze. Bardzo się cieszę, że mogłem dobrze reprezentować nasz Wydział i Uczelnię, szczególnie właśnie w tak ciekawym projekcie.
Link do wytycznych: https://www.esmo.org/guidelines/supportive-and-palliative-care/care-at-the-end-of-life
New ESMO clinical practice guidelines
